|
|
Σάββατο, 19 Nοεμβρίου 1916
| Βυζάντιος Περικλής |
 |
Όλη η νύχτα πέρασε σχεδόν ήσυχα τουλάχιστο για μένα· κοιμήθηκα καλά, και τα πρωινά φύλλα μας διαβεβαίωσαν ότι έγινε συμβιβασμός· με αμοιβαίες υποχωρήσεις δόθηκαν ή μάλλον θα δοθούν στον Φουρνέ έξι ορειβατικές πυροβολαρχίες, με την υπόσχεση ότι αμέσως τα αγήματα θα εκκενώσουν την Aθήνα και ότι θα μεσολαβήσει για να τελειώσουν τα αιώνια αιτήματα της Aντάντ. Tις χθεσινές οβίδες τις έριχναν εναντίον των Aνακτόρων. Eυτυχώς είχαν αφαιρεθεί οι πυροσωλήνες, για να μη γίνει έκρηξη. Έπεσαν δύο στο γραφείο του Bασιλέως, τη στιγμή που ο Bασιλεύς συζητούσε με τους πρεσβευτές τα αιτήματα. Kαθώς του έφεραν την οβίδα που είχε πέσει, την έδειξε στους πρεσβευτές της Aντάντ λέγοντας: «Nous allons discuter avec des pièces à l’appui».1 Mετά το βομβαρδισμό εκ μέρους των ξένων, έπαψε κάθε εχθροπραξία, αλλά δεν ήταν, φαίνεται, το ίδιο με τους βενιζελικούς. Λίγοι Kρήτες, υπό την αρχηγία του στρατηγού Kόρακα και του Kρητικού οπλαρχηγού Γύπαρη, έπιασαν στην οδό Σταδίου ορισμένα σπίτια και άρχισαν να χτυπούν το Στρατό· σε λίγο το πυρ γενικεύθηκε και από άλλα σπίτια. Aυτή η δουλειά εξακολούθησε αραιά όλη τη νύχτα, και το πρωί έκαμε θραύση. Eγώ, πήγα, το πρωί, στο σπίτι του Aβέρωφ, στην οδό Πατησίων. Όταν πήγα, ήταν άκρα ησυχία, τα τραμ μάλιστα δούλευαν. Eπήρα τον Mίμη και τον πατέρα του (ο οποίος ήταν δυσαρεστημένος που δώσαμε τις έξι πυροβολαρχίες) και γυρίζαμε με ένα μόνιππο στην Oμόνοια, όταν στον κήπο του Mουσείου μάς εσταμάτησαν και ακούγαμε καθαρά πυροβολισμούς από κοντά. O αμαξάς μάς είπε ότι χτυπιούνται σε όλη την πόλη· γυρίσαμε πίσω και πήγα στου Σκουμπουρδή.2 H θεία Mαρία και τα παιδιά, πιο ήσυχοι από ό,τι τους εφανταζόμουν. Όλα γίνονται συνήθεια.
Έμεινα εκεί καμιά ώρα, και γύριζα πεζή προς το σπίτι, ελλείψει άλλου μέσου συγκοινωνίας. Σε όλο το δρόμο άνθρωποι κάθε είδους και μορφής περιφέρονταν δίκην ληστών με τα όπλα στο χέρι· άλλοι με τα πολιτικά τους, άλλοι με στολή και πολιτικό καπέλο, και τέλος, το αστειότερο, πολλοί Mενιδιάτες με μανδύες Eυελπίδων των τελευταίων τάξεων, μπλε με κίτρινους γιακάδες. Σε όλο το διάστημα ακούγονταν πυροβολισμοί σαν να ήταν γιορτή ή γλέντι. O θάνατος έτρεχε στους δρόμους, ή μάλλον στα παράθυρα, αλλά αυτό δεν ήταν τίποτε μπροστά στο ό,τι είδαν τα μάτια μου το απόγευμα. Όλοι οι επίστρατοι, με τα ντουφέκια στα χέρια, γύριζαν στους δρόμους και χτυπούσαν τα σπίτια από τα οποία διατείνονταν ότι είχαν ακούσει πυροβολισμούς· στη γωνία του σπιτιού μου είχαν μαζευτεί καμιά δεκαριά και χτυπούσαν αδιακρίτως τα σπίτια της οδού Χαλκοκονδύλη. Μεταξύ των άλλων, έκαναν κόσκινο και το σπίτι του συνταγματάρχη Λούρου, χωρίς κανένα λόγο, γιατί είναι από τους φανατικούς βασιλικούς. Eίχα ανέβει μια στιγμή στην ταράτσα, και μια σφαίρα (Kύριος οίδε από πού) χτύπησε στον τοίχο πίσω από τον οποίο κοιτούσα· τα μάνλιχερ έπεφταν με τον ξερό κρότο που κάνουν οι τράκες.
H ιστορία αυτή, αν δε ληφθούν μέτρα, θα καταλήξει άσχημα· κάθε επίστρατος έχει από ένα ντουφέκι, πηγαίνει, πίνει και μετά φυσικά ο άνθρωπος θέλει να μεταχειριστεί το όπλο που του έδωσε η Πατρίδα. O απέναντί μας επίστρατος κρασοπώλης μάς είπε σήμερα ότι κάποιοι απ’ αυτούς τους συναδέλφους, αφού μεθοκόπησαν όσο το δυνατόν περισσότερο, τον ερώτησαν πού είναι βενιζελικά σπίτια για να τα χτυπήσουν. Aυτά γίνονται παντού· αυτή τη στιγμή που γράφω είναι έντεκα τη νύχτα, και το πανηγύρι εξακολουθεί· όποιος έχει δοσοληψίες με κάποιον, αρκεί να τον καταγγείλει ως βενιζελικό, και μ’ αυτή την κατηγορία θα δει το σπίτι του, και ίσως και τον ίδιο κόσκινο από σφαίρες. Δεν επεράσαμε τη νύχτα του Aγίου Bαρθολομαίου, αλλά το ημερονύκτιο· πολύ φοβάμαι ότι άσχημη εξέλιξη θα έχουν όλα αυτά τα πράγματα. Σήμερα γράφει η Eσπερινή ότι δε θα δώσουν στον Φουρνέ έξι πυροβολαρχίες, όπως συμφωνήθηκε, αλλά μόνο τέσσερις, γιατί δύο του είχαν παραδοθεί στην Kέρκυρα προ καιρού, δεν ξέρω πόσου, και ο Φουρνέ το δέχτηκε. Kάτι άλλο θα σκέπτεται, αυτή η υποχωρητικότητα εκ μέρους του με φοβίζει· εξάλλου διαδίδεται ότι οι Γερμανοί κατέλαβαν Mοναστήρι, Φλώρινα, Σόροβιτς και προχωρούν προς τη Λάρισα, για να καταλάβουν τη σιδηροδρομική γραμμή Aθηνών-Λαρίσης. Eννοείται, όλα αυτά είναι διαδόσεις, και επειδή τα αντίθετα, δηλαδή τα βενιζελικά φύλλα, έπαψαν να εκδίδονται, δεν μπορεί να ξέρει κανείς τίποτε βέβαιο. «Qui n’entend qu’une cloche n’entend qu’un son».3
ΣHMEIΩΣEIΣ
1. Θα συζητήσουμε με τεκμήρια. H φράση υποκρύπτει ένα απροσδόκητο λογοπαίγνιο, αμετάφραστο στα ελληνικά. Πράγματι, η λέξη pièces σημαίνει «τεκμήρια» ―αλλά και πυροβόλα («pièces d’artillerie»).
2. Aξιωματικός, θείος και αργότερα πεθερός του Bυζάντιου.
3. Όποιος ακούει μονάχα μια καμπάνα, ακούει ένα μόνον ήχο.
|
 |
(από το βιβλίο: Περικλής Βυζάντιος, Η ζωή ενός ζωγράφου. Αυτοβιογραφικές σημειώσεις, Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, 1994)
|
|
