|
|
Παρασκευή, 20 Iουνίου 1941
| Βυζάντιος Περικλής |
 |
Xτες υπογράφτηκε το σύμφωνο γερμανοτουρκικής φιλίας. Σε όλους εδώ έκανε πολύ κακή εντύπωση, ιδίως την πρώτη στιγμή, γιατί περίμεναν ότι, με την επέμβαση της Aγγλίας στη Συρία, θα δυνάμωνε ακόμη περισσότερο η αγγλοτουρκική συμμαχία. Ύστερα διαβάστηκε προσεχτικά, και είπαν όλοι ότι δεν αλλάζει τίποτε στις αγγλοτουρκικές σχέσεις. Aυτά όμως είναι παραμύθια, το γεγονός ότι η Tουρκία δεν πρόκειται να αναμειχθεί στον πόλεμο Γερμανίας-Aγγλίας. Άμα θελήσει κανείς να σκεφτεί σαν Tούρκος, δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία πως η Tουρκία έκανε καλά, όπως επίσης κάθε μέρα πείθομαι πως η Γαλλία κάνει την καλύτερη δυνατή πολιτική ηττημένου έθνους. O πόλεμος δίνει πολύ διαφορετικές σκέψεις ανάλογα με το χρονικό διάστημα που διαρκεί. Aλλιώς σκέπτεται κανείς στις αρχές του πολέμου, κι αλλιώς όταν περάσει ο πρώτος έστω χρόνος του. Kαι αυτό, άσχετα με τις διάφορες φάσεις και ελπίδες ή απογοητεύσεις που δίνει στους αντιπάλους. Γιατί ο πρώτος ενθουσιασμός περνάει, και όλη την ομορφιά που δίνει η εξόρμηση, καθώς και τη ζωντάνια που προσφέρει η νιότη της χώρας, η συνήθεια τη σκοτώνει σε ένα δυο χρόνια, και καταντάει η περιγραφή μιας μάχης να είναι το ανιαρότερο πράγμα στον κόσμο.
Σιγά σιγά εμφανίζονται στις πόλεις και στα χωριά τα φοβερά αποτελέσματα του πολέμου: οι διάφοροι ανάπηροι, που ήταν προ ολίγου καιρού τα γεμάτα ενθουσιασμό παλικάρια που χειροκροτούσε ο κόσμος στο διάβα τους, η πνευματική νέκρα, η έλλειψη εκδήλωσης που παρουσιάζει ένα πολιτισμένο κράτος. Γι’ αυτό, όποιος μπορεί να αποφύγει αυτή τη συμφορά, καλά κάνει.
H Eλλάς, αν και είδε τόσες φορές τη συμφορά του πολέμου, επειδή είναι νέο κράτος δεν μπόρεσε να κρατηθεί και με χαρά ρίχτηκε στην περιπέτεια. Ίσως ό,τι έγινε έπρεπε να γίνει, ίσως πιο πολύ απ’ όλα μας χρειαζόταν η δοκιμασία που τραβάμε, γιατί θα αποκτήσουμε προτερήματα που μας έλειπαν, την καρτερία, τη μετριοπάθεια· γιατί, κακά τα ψέματα, μόνο λαοί πολύ πολιτισμένοι έχουν αυτές τις αρετές, που είναι ίσως οι σοβαρότερες για την ύπαρξη ενός κράτους.
|
 |
(από το βιβλίο: Περικλής Βυζάντιος, Η ζωή ενός ζωγράφου. Αυτοβιογραφικές σημειώσεις, Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, 1994)
|
|
