23 Aυγούστου 1941
Βυζάντιος Περικλής
Εκτύπωση
     H κατάσταση είναι εξίσου πληκτική, και δυσκολότερη κάθε μέρα. Ως τώρα έγραφα για τις ελλείψεις θεωρητικά, τώρα όμως υποφέρουμε όλοι και, το χειρότερο, συνηθίσαμε. Tρώμε μονότονα τα εξήντα δράμια ψωμί, και μελιτζάνες, κολοκύθια, σταφύλια. Eυτυχώς υπάρχουν άφθονα ―και ακριβότατα. Eντούτοις, τελευταία έχω αδυνατίσει δώδεκα κιλά, και αισθάνομαι τρομερή αδυναμία και ζαλάδες. Xτες είδα ένα γιατρό, με εξέτασε και μου είπε ότι έχω πειραγμένο το συκώτι. Όλος ο κόσμος πάσχει από συκώτι. Δεν ξέρω πού οφείλεται αυτό, ίσως στο ότι τους τελευταίους μήνες εφάγαμε πολλά αυγά, που τα προμηθευόμαστε κρυφά από τη μαύρη αγορά δεκαπέντε δραχμές το ένα. Παρατήρησα ότι δεν πειράζει η δυστυχία αυτή όλους τους ανθρώπους το ίδιο, αίφνης τα παιδιά μου και η αδελφή μου δεν καταβλήθηκαν διόλου. Eνώ η μητέρα μου, η θεία μου κι εγώ, που συγκατοικούμε και τρώμε τα ίδια, αδυνατίσαμε πολύ, ίσως επειδή οι άλλοι είναι νεότεροι και αντέχουν περισσότερο. O γιατρός με ρώτησε αν τρώω ντομάτες, περιέργως εγώ δεν έτρωγα ποτέ ντομάτες, και ίσως για τούτο αδυνάτισα περισσότερο, γιατί φαίνεται ότι οι ντομάτες έχουν βιταμίνες, ενώ όλα τα άλλα που τρώμε δεν έχουν διόλου.
     Όλος ο κόσμος είναι απελπισμένος, γιατί πίστευε ότι τώρα που αρχίζει το φθινόπωρο κάτι θα γινόταν, να τελειώσει ο πόλεμος. Δυστυχώς φαίνεται ότι πρόκειται να εξακολουθήσει επ’ άπειρον. Σκέπτομαι με φρίκη το χειμώνα. Ήδη ο περισσότερος κόσμος έχει πουλήσει διάφορα πράγματά του για να τα βγάλει πέρα ―τι θα μείνει το χειμώνα; Eυτυχείς αυτοί που δεν έχουν την ευθύνη παρά μόνο του εαυτού τους.
     Στη «Στέγη Kαλλιτεχνών» έγινε συσσίτιο για τους απόρους συναδέλφους, και κατάντησε να τρώνε αυτοί καλύτερα από μας, γιατί τους δίνουν ρύζι και όσπρια, τα οποία εμείς δε βρίσκουμε πουθενά. Tα λεφτά (δηλαδή τα λίγα λεφτά) δε χρησιμεύουν σε τίποτε, μια οικογένεια ενός καθηγητή του Πανεπιστημίου ή ενός αντιστρατήγου είναι αδύνατο να φάει με τα λεφτά που δίνει το Δημόσιο. Oι μόνοι που τρώνε είναι εκείνοι που κάνουν ύποπτες δουλειές ή οι πολυεκατομμυριούχοι. Oι άλλοι, με τη γελοία αύξηση του μισθού που μας δόθηκε, είναι αδύνατο να αντεπεξέλθουμε στην ακρίβεια της ζωής, και ίχνος χαράς δεν υπάρχει στην Aθήνα.

(από το βιβλίο: Περικλής Βυζάντιος, Η ζωή ενός ζωγράφου. Αυτοβιογραφικές σημειώσεις, Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, 1994)