8 Νοεμβρίου 1941
Βυζάντιος Περικλής
Εκτύπωση
     Σήμερα όλος ο κόσμος είναι αισιόδοξος και χαρούμενος, παρ’ όλη την πείνα που τραβάει. Χτες ο Στάλιν εξεφώνησε το λόγο του και είπε ότι ο πόλεμος θα τελειώσει εις βάρος του Άξονα το πολύ σε έξι μήνες... Βέβαια, όλοι είμαστε μπουχτισμένοι από λόγια, αλλά ο Στάλιν δεν είχε μιλήσει ως τώρα, και για να μιλήσει, θα πει ότι είναι πολύ βέβαιος ότι η γερμανική προέλαση αναχαιτίστηκε, τουλάχιστο προς βορράν. Το επισιτιστικό πρόβλημα, με αυτά τα νέα, έπεσε σε δεύτερη μοίρα. Ψωμί σήμερα είπαν ότι θα δώσουν σαράντα δράμια, αλλά ως το μεσημέρι δεν επήραμε, φάγαμε χωρίς ψωμί. Ευτυχώς τα ταχυδρομικά δέματα έρχονται ανεξέλεγκτα· έλαβα δυόμισι οκάδες χυλοπίτες από τον επιστάτη μου. Αν κατορθώσω να έχω ένα δέμα την εβδομάδα, ίσως αποφύγουμε το θάνατο από την πείνα.
     Η λίρα έφτασε χτες τις 35.000 δραχμές, δηλαδή η δραχμή κοντεύει να φτάσει το μισό λεπτό έναντι του χρυσού. Όσοι έχουν δραχμές αγοράζουν ό,τι βρουν: ρούχα, αγάλματα, βάζα, ζωγραφιές, παλιά δέρματα, βαλίτσες. Το μόνο που επιδιώκουν είναι να μην έχουν δραχμή στην τσέπη τους. Κάθε μέρα διαδίδεται ότι η Κυβέρνηση παραιτείται. Χτες έμαθα ότι ο Υπουργός Επισιτισμού Καραμάνος, που πομπωδώς μας ανήγγειλε προ ημερών ότι «ο σίτος του Ελληνικού Λαού εξησφαλίσθη», πήγε εν απογνώσει στην Ιταλική Διοίκηση, να ρωτήσει τι θα γίνει με το ψωμί. Οι Ιταλοί του είπαν ότι δεν είναι υπεύθυνοι και να απευθυνθεί στους Γερμανούς. Ο Γερμανός Διοικητής τον δέχτηκε και του απάντησε ότι οι Άγγλοι είναι υπεύθυνοι γι’ αυτή την κατάσταση, και πως πρέπει να μάθει η Ευρώπη ότι όλοι οι λαοί της θα πεθάνουν της πείνας, και τελευταίος θα πεθάνει ο Γερμανικός Λαός.
     Από παντού μαθαίνω ότι τις τελευταίες μέρες οι Γερμανοί είναι δύσθυμοι και δε φέρονται καλά. Φαίνεται πως το σταμάτημα της προέλασης προς τη Μόσχα τους έχει επηρεάσει πολύ. Κάθε μέρα βγαίνουν αυστηρότατες διαταγές για την κυκλοφορία και την κατανάλωση της βενζίνης. Είναι γεγονός ότι η γερμανική βενζίνη πουλιέται από τους ίδιους τους Γερμανούς στρατιώτες. Η τιμωρία για τον αγοραστή είναι θάνατος, ενώ για το στρατιώτη είναι δυο χρόνια πρόσθετη στρατιωτική θητεία· εννοείται ότι ο Γερμανός, που ξέρει ότι θα είναι ούτως ή άλλως στρατιώτης, και ότι αν νικηθεί θα γυρίσει σπίτι του, δε δίνει δεκάρα για την πρόσθετη θητεία, και έτσι η τιμωρία ουσιαστικώς είναι μονάχα για τον δυστυχισμένο σοφέρ.

(από το βιβλίο: Περικλής Βυζάντιος, Η ζωή ενός ζωγράφου. Αυτοβιογραφικές σημειώσεις, Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, 1994)