|
|
| Μοισιόδαξ Ιώσηπος | (6
Παραθέματα)
|
| ΓΕΝΝΗΣΗ: Tσερναβόδα Δοβρουτσάς π. 1725 |
| ΘΑΝΑΤΟΣ: Bουκουρέστι 1800 |
|
| 1. |
Πάσα επιστήμη ζητεί μίαν ζωήν σώαν, και ο ελληνισμός είτα ζητεί τυχόν δύο.
|
| | Απολογία, 1780. Ερμής, 1976. 3. |
|
| 2. |
Όστις σέβεται την ιεράν αλήθειαν, όστις είναι φιλογενής τη αληθεία, οφείλει να προτιμά αεί το δημόσιον από του ιδίου· ούτε να λείπη επομένως, οσάκις η χρεία καλεί το πράγμα, να θυσιάση τω δημοσίω και μέρος τι της υπολήψεως αυτού.
|
| | Απολογία, 1780. Ερμής, 1976. 5. |
|
| 3. |
Η ρίζα του δένδρου της πολυμαθείας είναι κυρίως η υγιής Φιλοσοφία, ήτις, αρδευομένη επιμελώς και καλλιεργουμένη αποχρώντως, τρέφει πάντα τα είδη της μαθήσεως απλώς, και πάντα τότε καρποφορούσιν υγιή, σώα, και ανάλογα τη χρεία των μετιόντων. Τι ήτον η πολυμάθεια των Ευρωπαίων πριν της ευρέσεως της υγιούς Φιλοσοφίας; Έλλειψις, πλεονασμός, κατάχρησις, κενοφωνία, κακοζηλία.
|
| | Απολογία, 1780. Ερμής, 1976. 6. |
|
| 4. |
Οι άνθρωποι έχουσι συγγεγεννημένην την επιθυμίαν του μανθάνειν, επομένως αγαπώσι να μανθάνωσι και πράγματα τα οποία δεν ανήκουσιν αυτοίς, όμως τα πράγματα αυτά πρέπει να είναι αποχρώντως αισθητά, και έχοντα αναφοράν οπωσούν προς αυτούς, και αν δεν νοώσι πάντας τους λόγους, αν δεν λαμβάνωσιν ιδέας τελείας, όμως, πεπληροφορημένοι, έστω και μηχανικώς, τιμώσιν αυτά, τιμώσι και εκείνους, οίτινες γινώσκουσιν αυτά. Τοιαύτα κυρίως είναι τα υποκείμενα είτε της Μαθηματικής, είτε της Φυσικής επιστήμης.
|
| | Απολογία, 1780. Ερμής, 1976. 31. |
|
| 5. |
Και άρα γε [...] δεν εσύμφερε κάλλιον ότι με μέρος να εγκοσμούνται οι ιεροί ναοί, και με μέρος να κτίζωνται σχολεία, οπού ημπορούν να στολίζουν τας εκκλησίας με σοφούς ιερείς, με εμπείρους πνευματικούς, με αξίους ιεροκήρυκας, και τας πολιτείας με νέους ευγενείς και μ’ άνδρας πεπαιδευμένους; Και όμως το αναντίρρητον είναι τούτο, ότι η κυριωτέρα, η προσφυεστέρα δόξα μιας εκκλησίας είναι η κοσμιότης και ο φωτισμός των εκκλησιαζομένων. Ώστε αυτούς, αυτούς έπρεπε πρώτον να στολίζωμεν, και έπειτα τα τείχη ή τα κενά των εκκλησιών, και τότε πάλιν, όταν μας περισσεύει.
|
| | Ηθική Φιλοσοφία μεταφρασθείσα εκ του Ιταλικού ιδιώματος παρά Ιωσήπου ιεροδιακόνου του Μοισιόδακος, 1761. Πασχάλης Μ. Κιτρομηλίδης, Ιώσηπος Μοισιόδαξ. Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, 1985. 329. |
|
| 6. |
Η Ευρώπη, την σήμερον, μέρος διά την ευθείαν διοίκησιν, και μέρος διά την φιλόμουσον κλίσιν των κατά τόπους αρχόντων, υπερβαίνει κατά την σοφίαν ώς και την Παλαιάν Ελλάδα.
|
| | Ηθική Φιλοσοφία μεταφρασθείσα εκ του Ιταλικού ιδιώματος παρά Ιωσήπου ιεροδιακόνου του Μοισιόδακος, 1761. Πασχάλης Μ. Κιτρομηλίδης, Ιώσηπος Μοισιόδαξ. Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, 1985. 330. |
|
|
