Ψυχάρης Γιάννης(9  Παραθέματα)
ΓΕΝΝΗΣΗ: Oδησσός 1854
ΘΑΝΑΤΟΣ: Παρίσι 1929
Εκτύπωση
1.  Είναι πρωτόρμητο αίστημα στον άνθρωπο να ζουλεύει. Από τη ζούλια βγαίνει κι ο πολιτισμός, σα ζουλεύεις για το καλό.

 «Ο Ήλιος». Τα δυο αδέρφια, 1910-1911. Γ. Βαλέτας, Ανθολογία της δημοτικής πεζογραφίας, Β΄. Εκδότης: Πέτρος Ράνος, 1947. 587.




2.  Με το μάτι συνήθισε κι ο νους.

 «Πρόλογος». Το ταξίδι μου, 1905. Γ. Βαλέτας, Ανθολογία της δημοτικής πεζογραφίας, Β΄. Εκδότης: Πέτρος Ράνος, 1947. 578.




3.  Ένα έθνος, για να γίνει έθνος, θέλει δυο πράματα· να μεγαλώσουνε τα σύνορά του και να κάμει φιλολογία δική του. Άμα δείξει που ξέρει τι αξίζει η δημοτική του γλώσσα κι άμα δεν ντραπεί γι’ αφτή τη γλώσσα, βλέπουμε που τόντις είναι έθνος. Πρέπει να μεγαλώσει όχι μόνο τα φυσικά, μα και τα νοερά του τα σύνορα. Γι’ αφτά τα σύνορα πολεμώ.

 «Δυο λόγια». Το ταξίδι μου, 1888. Ερμής, 1975. 37.




4.  Ποτές στη ζωή μου δεν έδωσα μεγάλη προσοχή στ’ άτομα· ο άθρωπος μονάχα, η ιδέα κι ο νους έχουν κάποια αξία στον κόσμο. Τα γενικά ζητήματα είναι τα μόνα σπουδαία ζητήματα. Για τούτο, όπου γράφω το εγώ, είναι τύπος ρητορικής· εγώ τίποτις δεν είμαι· η εθνική ψυχή κάτι σημαίνει· προσπάθησα να διώ πού και πού τι έχει μέσα της αφτή η ψυχή, και μιλώντας για μένα, συλλογιούμαι τους άλλους.

 «Δυο λόγια». Το ταξίδι μου, 1888. Ερμής, 1975. 39.




5.  Το κακό ―ή το καλό― είναι που ο Γραικός δεν έχει μέσα του μεγάλη θέρμη για τα μυστήρια της θρησκείας και για την πίστη, δεν έχει φανατισμό. Είναι θεολόγος καλός, θρήσκος καθαυτό δεν είναι· έχει εβλάβεια, φωτιά τού λείπει. Η θρησκεία δεν του κόφτει την όρεξη, δεν του χαλνά τον ύπνο, δεν του ανάφτει τη φαντασία ή την καρδιά· κάθεται όλη μέσα στο νου του. Οι άγιες Τερέζες, οι Φραγκίσκοι της Ασίζας, σε μας δε γεννιούνται. Ο Γραικός δε φροντίζει να καταπείσει τους άλλους, να τους κάμει ορθόδοξους· θρησκεία, για το Γραικό, άλλο τίποτις δε θα πει παρά πατρίδα ―και την πατρίδα του δεν τη θέλει για τους άλλους· τη θέλει για λόγου του μόνο.

 «Πατριαρχικά». Το ταξίδι μου, 1888. Ερμής, 1975. 88.




6.  Η καρδιά μου μοιάζει με το γιαλό· όσο δε σ’ έχω, είμαι σαν το ξενιτεμένο το περιγιάλι κι όλο προσμένω να δροσιστώ με της αγάπης σου την πλημμύρα.

 «Αγάπη». Το ταξίδι μου, 1888. Ερμής, 1975. 126.




7.  Οι Αρχαίοι δε μιλούσαν αρχαία, μιλούσαν τα ρωμαίικα.

 «Οι αρχαίοι». Το ταξίδι μου, 1888. Ερμής, 1975. 165.




8.  Η αλήθεια, για να υπάρχει, δεν έχει ανάγκη μήτε να τη διούμε, μήτε μάλιστα να ξέρουμε την ύπαρξή της. Η αλήθεια μοιάζει με τα μακρινά τ’ άστρα που δε φαίνουνται μέσα στον ουρανό, κι ωστόσο λάμπουν ολομόναχα, κι ας μη τα βλέπει κανένας!

 «Χαμένα λόγια». Το ταξίδι μου, 1888. Ερμής, 1975. 187.




9.  Ο Χάρος την πατρίδα δεν την σκοτώνει.

 [«Του Χάρου το τραγούδι»], 1896. Γ. Βαλέτας, Ανθολογία της δημοτικής πεζογραφίας, Β΄. Εκδότης: Πέτρος Ράνος, 1947. 586.