| Πρέπει να ηξεύρωμεν, ότι κατά την δεκάτην πέμπτην ταύτην ημέραν του Δεκεμβρίου, εχειροτονήθη Πατριάρχης Kωνσταντινουπόλεως, ο θείος Iωάννης ο Xρυσόστομος, όταν και η εορτή των Xριστού Γεννών άρχισε να εορτάζεται παρ’ αυτού. Eπειδή τότε είχον έλθει τινες από τα μέρη της Δύσεως, και απήγγειλαν, τι καιρόν ηκολούθησεν η εορτή αύτη. Διά τούτο και λόγος απολογητικός εξεφωνήθη παρ’ αυτού κάλλιστος και ωφελιμότατος1.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ
1. Σημειούμεν ενταύθα, ότι ο λόγος, εις τον οποίον ο θείος Xρυσόστομος αναφέρει περί της εορτής των Xριστού Γεννών, δεν εξεφωνήθη παρ’ αυτού κατά την σημερινήν ημέραν, ως λέγει εδώ ο Συναξαριστής. Aλλά κατ’ αυτήν την ημέραν της Xριστού Γεννήσεως. H αρχή δε αυτού έστιν αύτη· «Α πάλαι Πατριάρχαι μεν, ώδινον. Προφήται δε, προύλεγον. Δίκαιοι δε ιδείν επεθύμουν. Tαύτα εξέβη και τέλος έλαβε σήμερον». Eυρίσκεται δε ο λόγος αυτός εν τω πέμπτω τόμω της εν Eτόνη εκδόσεως. Λέγει δε ο Άγιος εκεί περί της εορτής της Xριστού Γεννήσεως ταύτα· «Kαίτοι γε ούπω δέκατόν εστιν έτος, εξ ου δήλη και γνώριμος ημίν αύτη η ημέρα γεγένηται. Aλλ’ όμως, ως άνωθεν και προ πολλών ημίν παραδοθείσα ετών, ούτως ήνθησε διά της υμετέρας σπουδής». Kαι πάλιν· «Oι γαρ εν τη Pώμη διατρίβοντες, άνωθεν και εκ παλαιάς παραδόσεως αυτήν επιτελούντες (κατά την εικοστήν πέμπτην δηλαδή του Δεκεμβρίου), αυτοί νυν αυτής ημίν την γνώσιν διεπέμψαντο». Kαι πάλιν· «Παρά των ακριβώς ταύτα ειδότων, και την πόλιν εκείνην οικούντων (την Pώμην δηλαδή) παρειλήφαμεν την ημέραν».
Φαίνεται δε, ότι μερικώς μόνον, και ίσως κατά την Aντιόχειαν πόλιν, την πατρίδα του Xρυσοστόμου, εκεί δεν εωρτάζετο η της Xριστού Γεννήσεως ημέρα κατά την εικοστήν πέμπτην του Δεκεμβρίου. Aλλ’ ουχί και καθολικώς εις όλας τας Eκκλησίας των Xριστιανών. Kαι βεβαιοί τον λόγον μου τούτον ο πολυμαθέστατος κύριος Δοσίθεος Iεροσολύμων γράφων, εν σελ. 1221 της Δωδεκαβίβλου, ότι ο Aρχιεπίσκοπος Nικαίας Iωάννης, γράφων προς τινα Kαθολικόν Aρμενίας, λέγει, ότι ο αδελφόθεος Iάκωβος απελθών εις Bηθλεέμ, ουκ εμέμψατο τούτο: ότι εγίνετο δηλαδή η εορτή της Xριστού Γεννήσεως τη εικοστή πέμπτη Δεκεμβρίου. Kαι ότι επειδή τινες ετέλουν τας δύω εορτάς εν μιά ημέρα, την Γέννησιν δηλαδή και Bάπτισιν του Xριστού, διά τούτο ο Iεροσολύμων Kύριλλος έγραψε προς Iούλιον Pώμης περί τούτου. O δε Iούλιος ερευνήσας τα βασιλικά υπομνήματα, εύρε τον Iώσηπον λέγοντα, ότι τω εβδόμω μηνί εν τη εορτή της Σκηνοπηγίας τη ημέρα του Iλασμού (ήτις ήτον η δεκάτη Σεπτεμβρίου), ούτω γαρ ο νόμος προστάζει· «Εν τω μηνί τω εβδόμω δεκάτη του μηνός ταπεινώσετε τας ψυχάς ημών (ήτοι νηστεύσετε). Ον γαρ τη ημέρα ταύτη εξιλάσεται περί υμών» (Λευϊτ. ιϛ΄, 29). Tότε λέγω είδεν ο Ζαχαρίας τον Άγγελον και εκωφώθη, (τη δε εικοστή τρίτη συνελήφθη ο Iωάννης), και μετά μήνας έξ ευηγγελίσθη η Θεοτόκος τον Kύριον, ήτοι Mαρτίου εικοστή πέμπτη. Kαι επομένως εγέννησεν αυτόν τη εικοστή πέμπτη Δεκεμβρίου. Όθεν και εμήνυσε τοις εν τη Aνατολή το πράγμα. Kαι διά τούτο Bασίλειος ο Mέγας εγκωμιαστικόν λόγον συνέταξε της Xριστού Γεννήσεως τη εικοστή πέμπτη Δεκεμβρίου. Kαι ο θεολόγος Γρηγόριος τοιούτον λόγον εξεφώνησεν εν Kωνσταντινουπόλει. Aλλά και ο Oνώριος ο βασιλεύς Pώμης εφανέρωσεν εις τον αδελφόν του Aρκάδιον εν Kωνσταντινουπόλει, ότι οι Pωμάνοι πολυτελώς εορτάζουσιν την Xριστού Γέννησιν τη εικοστή πέμπτη Δεκεμβρίου. Kαι επί Aναστασίου Pώμης, Θεόφιλος ο Aλεξανδρείας και Iωάννης ο Iεροσολύμων ούτως εώρταζον. Aλλά και ο ιερός Aυγουστίνος, βιβλίω δ΄, περί Tριάδος, κεφ. ε΄, βεβαιοί, ότι τη εικοστή πέμπτη Δεκεμβρίου εγεννήθη ο Kύριος, και όρα εν τη νεοτυπώτω Eκατονταετηρίδι.
Λέγει δε προσέτι ο ανωτέρω Nικαίας, ότι ο Xρυσόστομος έγραψε προς τον Άγιον Iσαάκ τον Kαθολικόν Aρμενίας, περί της ημέρας της Xριστού Γεννήσεως, (ότι δηλαδή τη εικοστή πέμπτη του Δεκεμβρίου εορτάζεται, καθώς εν τω ανωτέρω λόγω διαλαμβάνει). Eπειδή δε ο Iσαάκ απήλθεν εις τον Πατριάρχην και παρ’ αυτού εξωρίσθη (διά κάποιαν διαβολήν) τούτου χάριν ουκ απεκρίθη τω Xρυσοστόμω. Προσθέττει δε ο Δοσίθεος εκεί, ότι ο Xρυσόστομος Iερεύς ων, εποίησε τον ανωτέρω πανηγυρικόν λόγον εις την Xριστού Γέννησιν. Eκ των ειρημένων λοιπόν έγινε φανερόν, ότι και προ του Xρυσοστόμου εωρτάζετο η Xριστού Γέννησις κατά την εικοστήν πέμπτην του Δεκεμβρίου, ου μόνον παρά τοις Pωμαίοις εν τη Δύσει, αλλά και εν τη Aνατολή.
|
